KEŞİFLER ÇAĞINDA İSPANYA VE PORTEKİZ SÖMÜRGECİLİĞİ

Portekizliler uzak denizlere yelken açan ilk milletti.Uzak denizlere açılmada,bilinmeyen coğrafyaları keşfetmedeki başarıları,haritacılık konusunda ilerlemeleri ve devrin en gelişmiş gemilerine sahip olmalarından kaynaklanıyordu.16.yy’da sekizer haritalı ilk atlası üretmeyi başarmışlardı.Portekiz Avrupa’nın gemi üretim merkezi haline gelmişti.Portekiz gemilerinin ilk keşif seyahatleri Portekiz kıyılarına olmuştur.Bu bölgenin yerlilerinin yaşam şartlarını görerek üstünlük duygusuna kapılmışlardır ve daha iç bölgelere gitmek istemişlerdi.Bu sebeple kıyıyı takip ederek ilerlemişlerdir.Portekizliler daha sonra Hindistan’a yönelmişlerdir.Vasco Da Gama’ya Portekiz kralı tarafından keşiflerde bulunma ve baharat arama görevi verildi.Portekizlileri harekete geçiren Hint Okyanus’una varan alternatif bir yol bulmak baharat ticaretini ele geçirmekti.Bu görevle birlikte dünyanın gidişatı tamamen değişecektir.1498’de Hint sularına vardıklarında o bölgedeki yerel hükümdarlara rağmen Portakiz kralının krallığını ilan ettiler.Kalküta bölgesini daha sonra on beş gemi ile bombardımana tutup oradaki insanları öldürmüşlerdir.Portekizliler yeni baharat yolu üzerinde karşılaşacakları direnci kırmak için saldırılara devam ettiler.

Osmanlı ve Venedik arasında yaşanan anlaşmazlık Vasco da Gama’nın Hindistan dönüşüne denk geldi ve Hindistan’dan getirdiği baharatı büyük bir karla sattı.Böylece Portekizliler kaşiflerin getirdiği altınlarla zenginleşirken,baharat ticaretini de tekelleri altına almış ve zenginliklerine zenginlik katmışlardır.Bu zenginliği de askeri ve donanmaya yatırım olarak kullanmışlardır.Bu sebeple Hint okyanusundaki ticareti silahla korumuşlardır ve etraftaki küçük krallıklar buna karşı koyamamışlardır.Bölgede 100 yıldan fazla bir süre hakim oldular ve gemi dolusu değerli mal taşıdılar.Portekizlilerin asıl istedikleri toprak değil deniz ticaretine hakim olmaktı.Portekizliler Hindistan’a ulaştıklarında ilk karşılaştıkları topluluk İslamiyeti seçen yerli halktı ve Portekizliler ve Müslümanları Hint topraklarında ortadan kaldırmak için uğraştılar.

İspanya Sömürgeciliği :   Portekizin denizlerdeki bu yayılması Avrupalı devletlerin gözünden kaçmadı.İspanya’da Portekiz ile birlikte denize açıldı.Yeni dünya insiyatifi alan İspanya büyük miktarda gümüşü Çin’e sevk etmesini sağlayacak bir Asya karakolu kurmayı başardı.İspanya ve Portekiz kendi aralarında dünyayı paylaştılar ve İspanyollu kaşifler Portekizli kaşiflerden daha başarılı oldular.İspanyolların  bu keşif hareketlerini,Hıristiyan yapılan halkları tanrının bir lütuf gördüklerinden fetih sırasında kullandıkları şiddeti meşru görüyorlardı.

Amerika’ya adım atan Colomb ve grubu gibi bundan sonra da dünyanın bilinmeyen bir coğrafyasına giden bütün kaşifler sömürgeciliğin değişmez kurallarını ortaya koymuşlardır : Hıristiyanlaştırmak,baskı ve şiddet.Hıristiyanlaştırsalar bile asilimize etmeye ve köleleştirmeye devam etmişlerdir. Sömürgeciliği kattıkları ikinci özellik ise ; sömürgeci grup bir direnişle karşılaştıklarında önce rakipleri ile pazarlık ederler,sonra içlerinden bir grubu yanlarına çekerler ,işbirlikçiler o gurubun başına geçirilir ve orada sömürgeci gücün egemenliği sürmeye başlar.

İspanyolların Amerika’da yerleşme hareketleri Hispainola adasını işgalle başladı.Daha sonra da Küba ile devam etti.

Cortez :  Hernan Cortez komutasındaki İspanyol denizci grubu Cozumel adasına çıktı ve ve yerli halk hemen teslim oldu.Cortez Küba’ya geri dönmemek için gemileri yaktı.Cortez işe bölge halkını kontrol altına almakla başladı.Kontrol altına aldığı grup Tlazcalteclerdi.Tlazcaltecler Azteklerden baskı görüyorlardı ve iki yerli halk arasındaki bu anlaşmazlık  Cortez’in hakimiyetinin artmasına sebep oldu.Aztek kralı Montezumo Cortez2le anlaşıp vergi vermeyi teklif ettiyse de Cortez buna inanmadı ve kendisine komplo kurduğuna inandığı için iki saat içinde üç binden fazla erkeği öldürdü.Aztek kralı Montezumo’yu esir alarak onun yerine Azteklere hüketmeye başladı.İspanyolların bu hareketiyle çok büyük bir kar elde etmişlerdi.

              

Cortez’in ikinci ve daha kanlı seferi Meksika üzerine olmuştur,kendin su kaynağını sağlayan su kemerinin suyunu kesti,kent açlığa ve sefalete mahkum edildi. Bu işgal sırasında 67.000 kişinin Cortez tarafından öldürüldüğü bilinmektedir.Neredeyse bütün Aztekler açlıktan ya da hastalıktan öldü.Aztekler burada soykırıma uğramışlardır.İspanyollar teknolojik üstünlüklerinin yanında yerli halktan kendileriyle işbirliği yapanların yardımlarıyla başarıya ulaşmışlardır.

PİZARRO : Cortez’in  Aztekler karşısındaki başarılarına özenen Pizarro da kahramanlık etmek için onun yolunu benimsedi.Pizarro inanılmaz zenginliklerin bulunduğunu düşündüğü güney ülkelerine doğru yola çıktı.Bugünkü Peru bölgesine ulaştı ve burada İnkalarla karşılaştı.Pizarro İnka İmparatorluğu tahtı için birbirleriyle mücadele eden iki kardeş arasındaki anlaşmazlıktan yararkandı.Huascar ve Ataulpa adlı bu iki kardeş arasındaki anlaşmazlık Atahualpa’nın başarısıyla sonuçlandı.Bunun üzerine Pizarro hemen sefer başlattı,ve Atahulpa’yı esir alarak onu diri diri yaktı.Peru bölgesi Pizarro’nun eline geçti.Pizarro kendi yönetimine itaat eden kişileri İnkaların başına geçirdi.

İspanyollar Meksika’dan başlayarak Şili’ye kadar olan toprakları hakimiyetleri altına aldılar.